SessizDüşünür
Active member
Doğu Akdeniz’de Yunanistan, Kıbrıs Rum İdaresi ve Mısır’ın başkanları Atina buluşmalarında Türkiye’ye ağır tenkitler içeren bir bildiri eşliğinde iştiraklerini pekiştirirken, Fransa’nın akabinde ABD’nin Atina ile savunma işbirliği mutabakatlarının Doğu Akdeniz’e tesirleri tartışılıyor. Ankara’nın 2020 yılında Doğu Akdeniz’de ‘atak’ bir görünüm çizen siyasetlerinin geri çekilişe dönüştüğü değerlendirmeleri yapılırken, bu başlığının AB’nin ilerleme raporuna olumlu yansımaları dikkat çekti. AB, Doğu Akdeniz ve göç başlığı haricinde çabucak her hususta Ankara’ya eleştirel hal almış durumda. Batı cephesinde bu biçimdesine evvel çıkan gelişmeler karşısında Türk dış siyasetinde Suriye’ye yeni harekat zikrediliyor.
Gelişmeleri ve Türkiye’ye yansımalarını emekli Büyükelçi Faruk Loğoğlu ile konuştuk.
‘Türk dış siyasetine baktığımızda muvaffakiyet denebilecek bir nokta maalesef bakılırsamiyorum’
Faruk Loğoğlu’na göre, Türk dış siyasetinde muvaffakiyet denilebilecek bir nokta görünmüyor. Ankara’nın memleketler arası bağlantılarda esen fırtınanın ‘göbeğinde olduğunu’ söyleyen Loğoğlu, gelişmelerden olumsuz etkilenildiğini lisana getirdi. Ankara’nın AB açısından eksilmeyen stratejik değerine atıf yapan Loğoğlu, “Hem çekiniyorlar hem Türkiye’yi göçmenlere sahip çıkmaya devam etme konusunda belirli bir yerde tutmaya çalışıyorlar” değerlendirmesi yaptı:
“Türk dış siyasetine baktığımızda muvaffakiyet denebilecek bir nokta maalesef nazaranmiyorum. Milletlerarası alakalarda daha geniş planda esmekte olan fırtınanın göz bebeğinde oturuyor. Sağımızda, solumuzda kuzeyimizde, güneyimizde ne yaşanıyorsa hepsi bizi etkiliyor. Genelde de olumsuz etkileniyoruz. Yani Avrupa Birliği’nin son raporunda da daha fazlaca kendilerini gözeten ögeler var. Lakin önümüzün açıldığına dair bir işaret bakılırsamedim. AB’nin bu tavrı Türkiye’nin ‘vazgeçilmezliğinden kaynaklanıyor’ dememiz gerek. Zira Türkiye’nin mevcut siyasi, ekonomik durumu yahut Kopenhag kriterleriyle varamadığı noktayla ilgili de değil. Tarih boyunca Türkiye, Avrupa’nın, Avrupa da Türkiye’nin bir modülü olmuş bir varlıktan bahsediyoruz. O niçinle yolları farklı düşse de telaffuzları itibariyle diyelim ki AB üyeliğinden artık epey fazla kelam edilmiyor olsa bile birlikte yaşamaya mahkumuz. Avrupa’nın söylemlerinde bunu görüyoruz. Türkiye stratejik, siyasi ve ekonomik açılardan değişik bir noktada. Bugünün gündemi olan göçmenler konusunda Avrupa için fazlaca büyük bir değer taşıyan bir ülke pozisyonunda. Hem çekiniyorlar hem Türkiye’yi göçmenlere sahip çıkmaya devam etme konusunda muhakkak bir yerde tutmaya çalışıyorlar.”
‘Ege ve Doğu Akdeniz’de Türk-Amerikan ilgilerinde yanlışlıklar fırtınası esiyor’
Loğoğlu, Avrupa’nın ve bilhassa Fransa’nın Yunanistan, Rum Kısmı’nın dahil olduğu Doğu Akdeniz’de tabloyu hakikat okumayarak Türkiye’ye yanlış ileti verdikleri görüşünde. Savunma işbirliği manasında NATO‘nun bir kenara itildiği bir görünüm yaratıldığını söyleyen Loğoğlu, bilhassa Fransa’nın adımının Atina’yı kışkırtıp şımartan bir tesiri bulunacağına dikkat çekti. Tıpkı biçimde ABD’nin Yunanistan’la mutabakatının gayesinin de Türkiye olduğunun ortada olduğunu belirten Loğoğlu, ‘Ege ve Doğu Akdeniz’de Türk-Amerikan ilgilerinde bir yanlışlıklar fırtınası estiğini’ söylemiş oldu:
“Yunanistan’la ilgiler bakımından ise Avrupa’nın bilhassa Fransa’nın hallerine baktığınızda tabloyu gerçek okuduklarını düşünmüyorum. Yunanistan ve Rum Kesimi’ne Doğu Akdeniz bağlamında Fransa ile imzalanan savunma stratejik işbirliği mutabakatı bağlamında bunlar Türkiye’ye yanlış bildiriler veriyor. Üye olmayan bir Türkiye’nin Avrupa ortasındaki pozisyonunu görmezden gelen adımlar. NATO’nun bir kenara itildiğini gösteren adımlar, bilhassa Fransa’nın imzalamış olduğu muahede. NATO ittifakı ortasında müttefik olan iki ülke o denli denmese bile amaç noktası muhakkak olan, o da NATO’nun üyesi Türkiye’yi amaç alan bu adımlar NATO’nun artık geçerli olmadığı manasında mı görüyorlar bilmiyorum. Bilhassa Fransa’nın adımı Yunanistan’ı tahrik eden, kışkırtan, fazla şımartan bir tesir yapacağı kesin. Bunun çabucak akabinde ABD ile var olan 1990’da imzalanmış muahedenin yenilenmesi konusu da gündeme geldi. Amerikan Dışişleri Bakanı Blinken’ın mektubu var. Bütün bunlar Amerika’nın Yunanistan’a silah sevkiyatı ve açıklamalar yaparak Yunanistan’ın yanında yer aldığını gösteriyor. Bütün bunlar Arnavutlar ya da Bulgaristan’a karşı değil herbiçimde. Bütün bunlar herbiçimde Türkiye’ye karşı olsa gerek. Bu da NATO ittifakının dokusuna karşıt tesir yapan adımlar diye düşünüyorum. O bakımdan Ege ve Doğu Akdeniz’de Türk-Amerikan münasebetlerinde bir yanlışlıklar fırtınası esiyor.”
‘Mısır da Türkiye’ye Müslüman Kardeşler faturasını kesiyor’
Loğoğlu’na göre, gelişmelerde Türk hükümetinin izlediği siyasetlerin hayli büyük rolü var:
“Türkiye-AB, Türkiye-Yunanistan ve Kıbrıs konusundaki gelişmeler fazlaca önemli hesaplar yapmamızı gerektiren bir noktaya sürüklüyor. (Gelişmelerde) Türk hükümetinin natürel ki fazlaca büyük bir rolü var. Yunanistan ve Kıbrıs Rum Bölümü, Doğu Akdeniz konusunda Türkiye’nin 2010 yılından bu yana sessiz ve atıl kalmasının faturasını ödetiyorlar. Mısır da Türkiye’ye Müslüman Kardeşler faturasını kesiyor. Bütün bu gibisi müşahede İsrail için de geçerli. Türkiye’nin izlediği dışlayıcı siyasetler, diplomasiyi geride bırakan iç siyaset evvelarine ayarlanmış dış siyaset atılımları Türkiye’nin bu noktaya gelmesinde en az karşınızdaki cepheler kadar rolü ve sorumluluğu var.”
‘Mısır’la açılan yaralar hayli derin’
Ankara’nın Mısır ile onarım gayretlerinin bir yere varmadığını, Kahire’de açılan yaraların hayli derin olduğunu söyleyen Loğoğlu, Mısır idaresinin talep listesinin uzunluğuna dikkat çekti. Öbür yandan Loğoğlu’na göre Mısır da Yunanistan ve Rum Kısmı’yla hareket ederek ‘yanlış yapıyor’:
“Türkiye en zayıf haliyle bile hiç bir köşeye sıkıştırılamayacak, karşısına alınmasını yürek edilemeyecek kadar büyük bir ülke. Mısır ile onarım uğraşlarının başından itibaren kuşkuyla karşıladım ve bir yere varamayacağını daima söylemiş oldum. Son şeyler de bunu teyit ediyor. Zira Mısır ile açılan yaralar hayli derin. Bilhassa Müslüman Kardeşler bağlamında, darbe konusunda Türkiye’nin tavrı, Mısır açısından kapatılamayacak derin yaralar açtı. Kimi adımlar atıldı, İstanbul’da yayın yapan Müslüman Kardeşler taraftarları ve kuruluşların biraz denetim altına alınması üzere lakin Mısır’ın Türkiye’den talep listesi uzun. Anlaşılan atılan adımları da Mısır kâfi bulmadı. Bence burada Mısır da yanlış yapıyor. Yunanistan ve Kıbrıs Rum Kısmı ile işbirliği yapmak Mısır’a bir yere götürmez. Türkiye aykırılığı Yunanistan-Kıbrıs Rum Kesimi-Mısır dayanışma için kâfi değil. Daha müspet şeylere dayanıyor olması lazım o da yok. İşleri daha hayli karıştıracak bir adım olur.”
‘Türkiye’nin Suriye siyaseti 2011’den beri yanlış eksende’
Loğoğlu Erdoğan idaresinin Suriye siyasetinin 2011’den beri yanlış eksende olduğunu ve bunda ısrar edildiğini belirtirken, Suriye’yi hedefleyen son askeri hareket telaffuzlarının hem ABD birebir vakitte Rusya’dan karşılaştığı itirazları anımsattı. Başka yandan da Beşar Esad idaresinin Arap dünyasıyla bir daha münasebetler tesis etmekte olduğunu vurgulayan Loğoğlu, Ankara’nın ‘pahalı yalnızlığının’ siyasi manada tam bir kuşatmaya dönüştüğü görüşünü lisana getirdi. Loğoğlu bu şartlarda Suriye’ye yeni bir operasyonun faturasının ağır olabileceğini vurguladı:
“Türkiye’nin Suriye siyaseti 2011’den beri yanlış bir eksende gidiyor. Bu yanlışa da isyan ediliyor. Yeni bir askeri operasyon ki bu mevzuda hem Rusya hem ABD hem Suriye devletinin önemli ihtar ve itirazları var. Türkiye’nin şunu dikkate alması lazım. Bugün Arap dünyasında Suriye ile alakaları olağanlaştırma yolunda önemli adımlar atılmakta. Biroldukça Arap ülkesi Beşar Esad idaresiyle bağlantılar tesis etmekte ve bu tarafta önemli adımlar atılıyor. Türkiye’nin ‘değerli yalnızlığı’ siyasi manada artık tam bir kuşatmaya dönüyor. O bakımdan Türkiye’nin içerideki ekonomik, siyasi sorunları mazeret ederek ve bunların üstesinden gelmek için bilhassa Suriye bağlamında kapsamlı bir askeri operasyona geçmesi herbiçimde fazlaca önemli kasvetlere niye olur. Sonuçta bu hava dayanağı olmadığı için kara harekatı olacak. Bu da epeyce önemli çatışmalara yol açabilir, müddeti uzun olabilir. Türkiye’ye bu biçimde bir şeyin faturası ağır olur. İstenilen sonuçlara nasıl ulaşıp ulaşmayacağımız başka bir mevzu. PYD/YPG, PKK’nın uzantısı hiç kuşku yok. Fakat askeri operasyonlar bunun üstesinden gelmek için kâfi olmadı. Zira probleme Amerika’nın itirazları var, Rusya’nın öteki niçinlerden Türkiye’yi geride tutan yaklaşımları var. O niçinle Suriye opsiyonu, kozu Türkiye bakımından fazlaca makûs bir koz. Elendiği takdirde elimiz büsbütün olmasa bile büyük ölçüde boşalır ve hayli önemli kasvetlere yol açabilir.”
Gelişmeleri ve Türkiye’ye yansımalarını emekli Büyükelçi Faruk Loğoğlu ile konuştuk.
‘Türk dış siyasetine baktığımızda muvaffakiyet denebilecek bir nokta maalesef bakılırsamiyorum’
Faruk Loğoğlu’na göre, Türk dış siyasetinde muvaffakiyet denilebilecek bir nokta görünmüyor. Ankara’nın memleketler arası bağlantılarda esen fırtınanın ‘göbeğinde olduğunu’ söyleyen Loğoğlu, gelişmelerden olumsuz etkilenildiğini lisana getirdi. Ankara’nın AB açısından eksilmeyen stratejik değerine atıf yapan Loğoğlu, “Hem çekiniyorlar hem Türkiye’yi göçmenlere sahip çıkmaya devam etme konusunda belirli bir yerde tutmaya çalışıyorlar” değerlendirmesi yaptı:
“Türk dış siyasetine baktığımızda muvaffakiyet denebilecek bir nokta maalesef nazaranmiyorum. Milletlerarası alakalarda daha geniş planda esmekte olan fırtınanın göz bebeğinde oturuyor. Sağımızda, solumuzda kuzeyimizde, güneyimizde ne yaşanıyorsa hepsi bizi etkiliyor. Genelde de olumsuz etkileniyoruz. Yani Avrupa Birliği’nin son raporunda da daha fazlaca kendilerini gözeten ögeler var. Lakin önümüzün açıldığına dair bir işaret bakılırsamedim. AB’nin bu tavrı Türkiye’nin ‘vazgeçilmezliğinden kaynaklanıyor’ dememiz gerek. Zira Türkiye’nin mevcut siyasi, ekonomik durumu yahut Kopenhag kriterleriyle varamadığı noktayla ilgili de değil. Tarih boyunca Türkiye, Avrupa’nın, Avrupa da Türkiye’nin bir modülü olmuş bir varlıktan bahsediyoruz. O niçinle yolları farklı düşse de telaffuzları itibariyle diyelim ki AB üyeliğinden artık epey fazla kelam edilmiyor olsa bile birlikte yaşamaya mahkumuz. Avrupa’nın söylemlerinde bunu görüyoruz. Türkiye stratejik, siyasi ve ekonomik açılardan değişik bir noktada. Bugünün gündemi olan göçmenler konusunda Avrupa için fazlaca büyük bir değer taşıyan bir ülke pozisyonunda. Hem çekiniyorlar hem Türkiye’yi göçmenlere sahip çıkmaya devam etme konusunda muhakkak bir yerde tutmaya çalışıyorlar.”
‘Ege ve Doğu Akdeniz’de Türk-Amerikan ilgilerinde yanlışlıklar fırtınası esiyor’
Loğoğlu, Avrupa’nın ve bilhassa Fransa’nın Yunanistan, Rum Kısmı’nın dahil olduğu Doğu Akdeniz’de tabloyu hakikat okumayarak Türkiye’ye yanlış ileti verdikleri görüşünde. Savunma işbirliği manasında NATO‘nun bir kenara itildiği bir görünüm yaratıldığını söyleyen Loğoğlu, bilhassa Fransa’nın adımının Atina’yı kışkırtıp şımartan bir tesiri bulunacağına dikkat çekti. Tıpkı biçimde ABD’nin Yunanistan’la mutabakatının gayesinin de Türkiye olduğunun ortada olduğunu belirten Loğoğlu, ‘Ege ve Doğu Akdeniz’de Türk-Amerikan ilgilerinde bir yanlışlıklar fırtınası estiğini’ söylemiş oldu:
“Yunanistan’la ilgiler bakımından ise Avrupa’nın bilhassa Fransa’nın hallerine baktığınızda tabloyu gerçek okuduklarını düşünmüyorum. Yunanistan ve Rum Kesimi’ne Doğu Akdeniz bağlamında Fransa ile imzalanan savunma stratejik işbirliği mutabakatı bağlamında bunlar Türkiye’ye yanlış bildiriler veriyor. Üye olmayan bir Türkiye’nin Avrupa ortasındaki pozisyonunu görmezden gelen adımlar. NATO’nun bir kenara itildiğini gösteren adımlar, bilhassa Fransa’nın imzalamış olduğu muahede. NATO ittifakı ortasında müttefik olan iki ülke o denli denmese bile amaç noktası muhakkak olan, o da NATO’nun üyesi Türkiye’yi amaç alan bu adımlar NATO’nun artık geçerli olmadığı manasında mı görüyorlar bilmiyorum. Bilhassa Fransa’nın adımı Yunanistan’ı tahrik eden, kışkırtan, fazla şımartan bir tesir yapacağı kesin. Bunun çabucak akabinde ABD ile var olan 1990’da imzalanmış muahedenin yenilenmesi konusu da gündeme geldi. Amerikan Dışişleri Bakanı Blinken’ın mektubu var. Bütün bunlar Amerika’nın Yunanistan’a silah sevkiyatı ve açıklamalar yaparak Yunanistan’ın yanında yer aldığını gösteriyor. Bütün bunlar Arnavutlar ya da Bulgaristan’a karşı değil herbiçimde. Bütün bunlar herbiçimde Türkiye’ye karşı olsa gerek. Bu da NATO ittifakının dokusuna karşıt tesir yapan adımlar diye düşünüyorum. O bakımdan Ege ve Doğu Akdeniz’de Türk-Amerikan münasebetlerinde bir yanlışlıklar fırtınası esiyor.”
‘Mısır da Türkiye’ye Müslüman Kardeşler faturasını kesiyor’
Loğoğlu’na göre, gelişmelerde Türk hükümetinin izlediği siyasetlerin hayli büyük rolü var:
“Türkiye-AB, Türkiye-Yunanistan ve Kıbrıs konusundaki gelişmeler fazlaca önemli hesaplar yapmamızı gerektiren bir noktaya sürüklüyor. (Gelişmelerde) Türk hükümetinin natürel ki fazlaca büyük bir rolü var. Yunanistan ve Kıbrıs Rum Bölümü, Doğu Akdeniz konusunda Türkiye’nin 2010 yılından bu yana sessiz ve atıl kalmasının faturasını ödetiyorlar. Mısır da Türkiye’ye Müslüman Kardeşler faturasını kesiyor. Bütün bu gibisi müşahede İsrail için de geçerli. Türkiye’nin izlediği dışlayıcı siyasetler, diplomasiyi geride bırakan iç siyaset evvelarine ayarlanmış dış siyaset atılımları Türkiye’nin bu noktaya gelmesinde en az karşınızdaki cepheler kadar rolü ve sorumluluğu var.”
‘Mısır’la açılan yaralar hayli derin’
Ankara’nın Mısır ile onarım gayretlerinin bir yere varmadığını, Kahire’de açılan yaraların hayli derin olduğunu söyleyen Loğoğlu, Mısır idaresinin talep listesinin uzunluğuna dikkat çekti. Öbür yandan Loğoğlu’na göre Mısır da Yunanistan ve Rum Kısmı’yla hareket ederek ‘yanlış yapıyor’:
“Türkiye en zayıf haliyle bile hiç bir köşeye sıkıştırılamayacak, karşısına alınmasını yürek edilemeyecek kadar büyük bir ülke. Mısır ile onarım uğraşlarının başından itibaren kuşkuyla karşıladım ve bir yere varamayacağını daima söylemiş oldum. Son şeyler de bunu teyit ediyor. Zira Mısır ile açılan yaralar hayli derin. Bilhassa Müslüman Kardeşler bağlamında, darbe konusunda Türkiye’nin tavrı, Mısır açısından kapatılamayacak derin yaralar açtı. Kimi adımlar atıldı, İstanbul’da yayın yapan Müslüman Kardeşler taraftarları ve kuruluşların biraz denetim altına alınması üzere lakin Mısır’ın Türkiye’den talep listesi uzun. Anlaşılan atılan adımları da Mısır kâfi bulmadı. Bence burada Mısır da yanlış yapıyor. Yunanistan ve Kıbrıs Rum Kısmı ile işbirliği yapmak Mısır’a bir yere götürmez. Türkiye aykırılığı Yunanistan-Kıbrıs Rum Kesimi-Mısır dayanışma için kâfi değil. Daha müspet şeylere dayanıyor olması lazım o da yok. İşleri daha hayli karıştıracak bir adım olur.”
‘Türkiye’nin Suriye siyaseti 2011’den beri yanlış eksende’
Loğoğlu Erdoğan idaresinin Suriye siyasetinin 2011’den beri yanlış eksende olduğunu ve bunda ısrar edildiğini belirtirken, Suriye’yi hedefleyen son askeri hareket telaffuzlarının hem ABD birebir vakitte Rusya’dan karşılaştığı itirazları anımsattı. Başka yandan da Beşar Esad idaresinin Arap dünyasıyla bir daha münasebetler tesis etmekte olduğunu vurgulayan Loğoğlu, Ankara’nın ‘pahalı yalnızlığının’ siyasi manada tam bir kuşatmaya dönüştüğü görüşünü lisana getirdi. Loğoğlu bu şartlarda Suriye’ye yeni bir operasyonun faturasının ağır olabileceğini vurguladı:
“Türkiye’nin Suriye siyaseti 2011’den beri yanlış bir eksende gidiyor. Bu yanlışa da isyan ediliyor. Yeni bir askeri operasyon ki bu mevzuda hem Rusya hem ABD hem Suriye devletinin önemli ihtar ve itirazları var. Türkiye’nin şunu dikkate alması lazım. Bugün Arap dünyasında Suriye ile alakaları olağanlaştırma yolunda önemli adımlar atılmakta. Biroldukça Arap ülkesi Beşar Esad idaresiyle bağlantılar tesis etmekte ve bu tarafta önemli adımlar atılıyor. Türkiye’nin ‘değerli yalnızlığı’ siyasi manada artık tam bir kuşatmaya dönüyor. O bakımdan Türkiye’nin içerideki ekonomik, siyasi sorunları mazeret ederek ve bunların üstesinden gelmek için bilhassa Suriye bağlamında kapsamlı bir askeri operasyona geçmesi herbiçimde fazlaca önemli kasvetlere niye olur. Sonuçta bu hava dayanağı olmadığı için kara harekatı olacak. Bu da epeyce önemli çatışmalara yol açabilir, müddeti uzun olabilir. Türkiye’ye bu biçimde bir şeyin faturası ağır olur. İstenilen sonuçlara nasıl ulaşıp ulaşmayacağımız başka bir mevzu. PYD/YPG, PKK’nın uzantısı hiç kuşku yok. Fakat askeri operasyonlar bunun üstesinden gelmek için kâfi olmadı. Zira probleme Amerika’nın itirazları var, Rusya’nın öteki niçinlerden Türkiye’yi geride tutan yaklaşımları var. O niçinle Suriye opsiyonu, kozu Türkiye bakımından fazlaca makûs bir koz. Elendiği takdirde elimiz büsbütün olmasa bile büyük ölçüde boşalır ve hayli önemli kasvetlere yol açabilir.”