SessizDüşünür
Active member
ABD ve NATO’nun Karadeniz, Balkanlar ve Güneydoğu Avrupa çizgisinde tatbikatlara sürat vermesi, Pentagon şefi Lloyd Austin’in Gürcistan ve Ukrayna ziyaretlerinde verdiği keskin bildirilerle bir daha bir tansiyon ısıtılırken, Yunanistan’ın Fransa’nın akabinde ABD ile savunma işbirliğini derinleşmesi dikkat çekiyor. ‘Sorunlu komşular’ Türkiye ve Yunanistan ABD’nin NATO’daki müttefikleriyken, Washington idaresinin Atina ile savunma işbirliği mutabakatını bu sefer beş yıllığına uzatan muahedeyi imzalaması dikkat çeakti. ABD’nin son devirde iki NATO müttefiki içerisinde yükünü Yunanistan’a verdiği gözleniyor.
Gelişmelerin etkilediği istikrarları ve Türkiye’nin durumunu 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü Strateji Şurası üyesi Ünal Atabay ile konuştuk.
‘Amerika ve Fransa Yunanistan’ı kullanıyor ve Yunanistan bunu kendi istiyor’
Ünal Atabay’a nazaran, Türkiye Batı ve Arap eksenli bir cepheleşmeyle karşı karşıya. ABD ve Fransa’nın başını çektiği Batı ekseninde Yunanistan üzerinden hareket edildiğini belirten Atabay, Atina’nın Türkiye ile öteden beri gelen meselelerini AB sorunu haline getirmeyi başardığını vurguladı. ABD ve Fransa açısından kullanışlı bir Yunanistan olduğu görüşündeki Atabay, “Amerika ve Fransa Yunanistan’ı kullanıyor ve Yunanistan bunu kendi istiyor” dedi:
“Bölgede hakikaten bir jeopolitik bulanıklık var. Bu bulanıklık içerisinde hareket etme kabiliyetini gorebilmek, gösterebilmek güç. Zira bölge dinamiklere baktığımızda epey hareketli olduğuna şahit oluyoruz. bu biçimde olunca dış siyasetin da hayli esnek ve hızla buna mukabele edecek yetenekte ve öngörüyü de birlikte taşıması hayli kıymetli hale geliyor. Bizi fazlaca yakından ilgilendiren problemlerin başında Suriye sıkıntısı en yakın tehdit, beraberinde Yunanistan ile olan münasebetlerimiz. Şu anda daha önde cereyan eden faaliyetler açısından bunu söz etmek istedim. Yunanistan ile sorunumuza dönersek bizim Batı ve Arap eksenli bir cepheleşme ile karşı karşıyayız, Suriye ile birleştirerek söylemek istiyorum. Karşımızda Batı ve Arap eksenli bir cephe oluşturuluyor. Bu cephe Yunanistan üzerine Ege ve Doğu Akdeniz noktasına döndüğümüzde ABD ve Fransa’nın başını çektiği batılı bir eksenden bahsediyoruz. Yunanistan, Türkiye ile öteden beri var olan meselelerini kendi ortalarında halledilmesinin ötesine taşıyarak bunu bir AB sıkıntısı haline getirip hem de ardına almak ve özelde de Fransa ve ABD’yi ardına almak suretiyle kendi jeostratejik ve Ege-Akdeniz’deki gayeleri doğrultusunda sıkıntıyı tek taraflı çözmeye çalışıyor. 1974 Harekatı’ndan daha sonra sismik araştırma gemisiyle 1976’da da bir kriz hayatıştık. 1987’de yaşadık. Kardak krizini 1996’da yaşadık. Önümüzdeki devirde de bu biçimde bir kriz görünüyor. Bilhassa Amerika’nın imza altına aldığı Yunanistan ile savunma işbirliği, Yunanistan ile Fransa’nın imza altına aldığı savunma işbirliğine baktığımızda karşımızda üçlü bir cephe görüyoruz. İkili mutabakatlar üzerinden net olarak bakarsak, AB’yi de gerisine alıyor. Burada kullanışlı bir Yunanistan var. Amerika ve Fransa Yunanistan’ı kullanıyor ve Yunanistan bunu kendi istiyor.”
‘ABD’nin Rusya’nın mümkün bir nüfuzundan ve Çin’in nüfuzundan çekinmek suretiyle Yunanistan üzerinde teşebbüsleri var’
Washington Büyükelçisi Murat Mercan‘ın Defense One’daki makalesinde ABD’yle işbirliği daveti yaparken Türkiye’nin ‘yetenekli, istekli ve güvenlik müttefikliğinin’ altını çizmesini ise “Türkiye’nin egemenliği ve bağımsızlığı ve kendi dinamikleri açısından baktığımızda biz rastgele bir ülkenin koçbaşı olacak durumda değiliz. Bu tahlile katılmam” diye kıymetlendiren Atabay, ABD’nin Yunanistan’ı kendine üs yapması ve bu ülkenin yeni doktrini ile örtüşen pozisyonuna dikkat çekti:
“Burada Yunanistan sorununda ABD, Rusya’nın muhtemel bir nüfuzundan beraberinde Çin’in nüfuzundan çekinmek suretiyle Yunanistan üzerinde teşebbüsleri var. Askeri tatbikatları, Dedeağaç’taki faaliyetleri… Bu muahedede en kritik nokta bir, oradaki askeri üslerini genişletiyor, yani sınırsız. İstediği askeri üsse fazlaca rahatlıkla erişim sağlayabiliyor. Bir de Amerika’nın yeni doktrini var. Yunanistan özeliyle örtüşüyor. Daimi konuşlanma yerine bundan daha sonra ABD, süreksiz konuşlanmayı daha önceleyecek. Sabit üsler yerine bulunacağı ülkelerin altyapılarını da hem o ülkeye yaptıracak hem kendi oradan istifade edecek. beraberinde oradaki üsleri de ortak kullanıma açmak istiyor. Yunanistan’ın uyguladığı doktrinde bu daha az maliyetli tıpkı vakitte konuşlanması için elastiki bir fırsat sunuyor. Amerika’nın bu Yunanistan’da uygulamaya çalıştığı yerleşme ve mutabakatın içeriğinde bu doktrin yatıyor.”
‘Saldırı altında dayanışma aslına bakarsanız NATO’de varken…’
Atabay, ABD-Yunanistan mutabakatında taraflardan birinin hücuma uğraması halinde ötekinin askeri yardımının öngörüldüğünü söylerken, bunun aslına bakarsanız NATO müttefikliğinin gereği olduğunu anımsattı. Atabay, ABD’nin Akdeniz’in ötesinde Rusya’nın Karadeniz’deki aktifliğine yönelik Yunanistan alanının kullanması ve Dedeağaç üzerinden Balkanlar’daki aktifliğini kuzeye yaymayı hedeflediğine vurgu yaptı. Atabay, işin ekonomik istikametinde de LNG istasyonu tesisi bulunduğunu anımsattı:
“Mutabakatta şunu diyor, ‘Taraflardan birinin hücuma uğraması halinde öbür ülkelerin askeri yardımda bulunması’. Bu NATO içerisinde aslına bakarsanız var. Fakat NATO içerisinde bir çatırdama yaratarak, NATO’dan ayıklanmış bir ülke çıkıp iki ülkenin bir daha NATO üyesi olan bir ülkeye karşı egemenlikleri karşılıklı muhafaza taahhüdünde bulunuyor. Burada bir strateji var. Akdeniz ve ötesinde güvenliğe katkı sağlıyor bu mutabakat diyor. Demek ki ABD, bir Rusya’nın Karadeniz’deki aktifliğine yönelik Yunanistan alanının kullanılması ve Balkanlar’daki aktifliğinin daha kuzeye gerçek bir ulaştırma, erişim güzergahı olarak görüyor, bilhassa Dedeağaç bölgesinden. Bir de bununla birlikte ekonomik tarafı de var. Dedeağaç’ta 6 milyar dolar civarında LNG istasyonu da oluşturuyorlar. İki, Çin’e yanlışsız Asya Pasifik bölgesine uzanmak ismine Yunanistan’ı kullanışlı ülke, ileri karakol olarak buranın üzerinden Yunanistan bir köprü görevi görüyor.”
‘Yunanistan’a adeta Türkiye’yi sabitleyici bir rol biçilmiş durumda’
Atabay başka yandan Yunanistan, Ege ve Akdeniz üzerinden Körfez’e uzanan bir güzergaha dikkat çekti. ABD’nin kullandığı bu hatta Fransa’ya da yol açıldığını söyleyen Atabay, Paris’in Ortadoğu rolüne eklemlenmesinin de Yunanistan üzerinden tasarlandığı görüşünde. Fransa ve ABD’nin Yunanistan’ı kullanırken Türkiye’yi sıkıştırmak istedikleri görüşünü lisana getiren Atabay, Ankara’nın Suriye’ye yönelik gücünün bir kısmını Yunanistan, Ege ve Akdeniz’e yönlendirmesi için Atina’ya adeta ‘sabitleyici bir rol biçildiği değerlendirmesinde bulundu:
“Yunanistan, Ege ve Akdeniz üzerinden Körfez ülkelerine hakikat ulaşan bir pattern var. Bu güzergahı hem Fransa kullanmak istiyor hem Amerika kullanıyor. Fransa’nın AUKUS’la Asya Pasifik’ten tasfiyesinden daha sonra Fransa’ya da yeni bir rol biçildi. Hem Amerika ile hem Fransa ile imzaladığı için her ikisi eş vakitli, bir bütün zira. Fransa’da bu alandan tasfiye edildikten daha sonra bir rol biçildi. Bu rol Ortadoğu rolü. Bu Ortadoğu rolüne eklemlenmesi de Yunanistan üzerinden olacak. Onun için Yunanistan ile muahedeleri bu taraftadır. AUKUS’tan tasfiye olan Fransa’ya Amerika’ya bir parmak bal biçiminde sunulan stratejik bir güzergahtan bahsediyorum. Fransa beraberinde Yunanistan ile mutabakat yaparken Akdeniz’deki aktifliğini yitirme tasası var. Yani Türkiye’nin donanmasının Doğu Akdeniz’deki etkinliğinden çekinen, hareketinden rahatsız olan bir Fransa var. Fransa global bir aktör olmak istiyor. aslına bakarsanız Amerika’dan daha sonra ikinci büyük donanması, okyanuslarda kullanabilme kabiliyeti var. Bunun çıkış yolunu Akdeniz olarak görür. Akdeniz’deki bu çatışmanın art planında bu var. ötürüsıyla burada hem Fransa hem ABD’nin yeni dünya sistemine yanlışsız çizdikleri stratejide Yunanistan’ı kullanıyorlar. ABD, Türkiye’yi de burada sıkıştırmak istiyor. Bilhassa Ege ve Akdeniz’e beraberinde Yunanistan’ı angaje etmek için bağlamak isteyen bir Amerika fotoğrafı var. Bu, Suriye ekseniyle ilgili. Oradaki bir PKK-YPG devletçiğinin oluşmasına ayıracağımız gücün bir kısmını Yunanistan, Ege ve Akdeniz’e yönlendirmememizi istiyor. Yunanistan’a adeta Türkiye’yi sabitleyici bir rol biçilmiş durumda. Burada Amerika hem Türkiye’yi bu manada sıkıştırmak tıpkı vakitte Yunanistan üzerinden Rusya’nın nüfuzunu engellemek. hem de Çin, Yunanistan’la 2016 yılında muahedeler imzalamışlardı. Üniversitelerde muahedeler oldu. Hatırladığım kadarıyla Yunanistan’la 9 milyar dolar civarında bir altyapı mutabakatı oldu. hem de Çin’in de buradaki aktifliğine karşı yerleşiyor. Dedeağaç da vardı bu kapsamda. Ve buraya giriyor ve yerleşiyor.”
‘ABD Türkiye ile müttefikliğini kaybetmiş durumda, Rusya ile olan bağlardan son derece rahatsızlar’
Atabay’a nazaran ABD, Türkiye ile olan müttefikliğini kaybetmiş durumda, S-400 problemi olayın kıymetli bir mazeretini oluşturuyor. Atabay, Fransa üzerinde de AB ordusu özerkliği teşebbüslerine dikkat çekti:
“Amerika, Türkiye ile olan müttefikliğini kaybetmiş durumda. Rusya ile olan bağlarımızdan son derece rahatsızlar. S-400 sorunu olayın kıymetli bir mazeretini oluşturuyor. ötürüsıyla burada Türkiye’yi bu manada sıkıştırmak istiyorlar. Fransa’nın üzerinden AB hudutları, bir güvenlik sınırı hududu çizilmeye çalışılıyor. Fransa’da da bir AB ordusu sevdası var. PESCO denilen AB’nin ordusu oluşumu için bir altyapı tesis ediyor. Fransa bunun başını çekiyor. NATO’nun beyin vefatından bahsediyor ve Yunanistan’ı da yanına alıyor. Yunanistan Başbakanı Miçotakis’in açıklamasında aslında bu var. Biz artık Fransa’yla AB’nin özerkliği yolunda ilerliyoruz diyor. Bir yerde de AB ordusunun AB’nin güvenliğini de sağlayacak bir motor rolünü üstlendiğinden bahsediyor.”
‘Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de elini çabuk tutarak hareket etmesi menfaatine olacaktır’
Atabay, Ankara’nın Mısır konusunda fazlaca geç kaldığı görüşünde. Mısır’ın kıymetinin gözardı edildiğini söyleyen Atabay, Yunanistan’ın ABD ve Fransa’dan daha sonra Mısır’la da gibisi bir mutabakat yapabileceğini belirtti. “Strateji boşluk yaratırsanız kurt kapanı gibidir” diyen Atabay, Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de elini çabuk tutarak ataklar yapması gerektiğinin altını çizdi:
“Mısır sorununda geç kaldık. Biraz sürüncemede kaldı. Mısır’ın hem Arap dünyasında hem Doğu Akdeniz’de değerli bir ülke olduğunu göz gerisi ettik. İsrail de birebir biçimde. Bir elektrik çizgisi mutabakatı da imzaladılar. Bu Avrupa’ya güç çizgisi birebir biçimde Doğu Akdeniz boru çizgisi fizibilite çalışmaları devam ediyor. Avrupa’ya 12 milyar metreküp nakletmeyi planlıyorlar. Bu da Rusya’nın boru sınırını azaltmak ismine bir boru çizgisi. Bilk öncelikli olarak Mısır’ı görüyorum. Yunanistan, Amerika ve Fransa ile yaptığı muahedenin bir benzerini Mısır ile yapabilir. Zira ilgileri geliştiriyorlar. İşte Türkiye’nin burada ön alıcı rolleri hızla ilerletmesi, görüşmeleri, temasları hızlandırması muhtaçlığı var. Mısır ile bağlar başlamıştı lakin bunu hızlandırmamız gerekiyor. Bu denklemi Türkiye’nin kendi lehine çevirecek biçimde hareket üsluplarını hızla geliştirmesi lazım. İngiltere ile de bir mutabakat imzalayacağına dair tespitler var. Bu tamamlayıcı bir muahede olacak. Benim okumalarım o tarafta. Mısır ile de bu biçimde bir mutabakata girerse doğal ki bu Türkiye’nin karşısındaki Batı ve Arap eksenli cepheden bahsetmiştik, stratejik bir boşluk yaratırsanız kurt kapanı üzeredir, çabucak boşluğu doldururlar. Türkiye’nin buna fırsat vermeyecek ataklarını bilhassa Doğu Akdeniz’de elini çabuk tutacak biçimde yapması menfaatine olacaktır. Bölgede jeopolitik bir bulanıklık var, bu bulanıklıkta el yordamıyla hareket etmek son derece sıkıntı. Önemli öngörüleri hızla tamamlamamız ve Türkiye’nin dış siyasetini bu manada çerçevelemesi gerekir diye düşünüyorum.”
Gelişmelerin etkilediği istikrarları ve Türkiye’nin durumunu 21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü Strateji Şurası üyesi Ünal Atabay ile konuştuk.
‘Amerika ve Fransa Yunanistan’ı kullanıyor ve Yunanistan bunu kendi istiyor’
Ünal Atabay’a nazaran, Türkiye Batı ve Arap eksenli bir cepheleşmeyle karşı karşıya. ABD ve Fransa’nın başını çektiği Batı ekseninde Yunanistan üzerinden hareket edildiğini belirten Atabay, Atina’nın Türkiye ile öteden beri gelen meselelerini AB sorunu haline getirmeyi başardığını vurguladı. ABD ve Fransa açısından kullanışlı bir Yunanistan olduğu görüşündeki Atabay, “Amerika ve Fransa Yunanistan’ı kullanıyor ve Yunanistan bunu kendi istiyor” dedi:
“Bölgede hakikaten bir jeopolitik bulanıklık var. Bu bulanıklık içerisinde hareket etme kabiliyetini gorebilmek, gösterebilmek güç. Zira bölge dinamiklere baktığımızda epey hareketli olduğuna şahit oluyoruz. bu biçimde olunca dış siyasetin da hayli esnek ve hızla buna mukabele edecek yetenekte ve öngörüyü de birlikte taşıması hayli kıymetli hale geliyor. Bizi fazlaca yakından ilgilendiren problemlerin başında Suriye sıkıntısı en yakın tehdit, beraberinde Yunanistan ile olan münasebetlerimiz. Şu anda daha önde cereyan eden faaliyetler açısından bunu söz etmek istedim. Yunanistan ile sorunumuza dönersek bizim Batı ve Arap eksenli bir cepheleşme ile karşı karşıyayız, Suriye ile birleştirerek söylemek istiyorum. Karşımızda Batı ve Arap eksenli bir cephe oluşturuluyor. Bu cephe Yunanistan üzerine Ege ve Doğu Akdeniz noktasına döndüğümüzde ABD ve Fransa’nın başını çektiği batılı bir eksenden bahsediyoruz. Yunanistan, Türkiye ile öteden beri var olan meselelerini kendi ortalarında halledilmesinin ötesine taşıyarak bunu bir AB sıkıntısı haline getirip hem de ardına almak ve özelde de Fransa ve ABD’yi ardına almak suretiyle kendi jeostratejik ve Ege-Akdeniz’deki gayeleri doğrultusunda sıkıntıyı tek taraflı çözmeye çalışıyor. 1974 Harekatı’ndan daha sonra sismik araştırma gemisiyle 1976’da da bir kriz hayatıştık. 1987’de yaşadık. Kardak krizini 1996’da yaşadık. Önümüzdeki devirde de bu biçimde bir kriz görünüyor. Bilhassa Amerika’nın imza altına aldığı Yunanistan ile savunma işbirliği, Yunanistan ile Fransa’nın imza altına aldığı savunma işbirliğine baktığımızda karşımızda üçlü bir cephe görüyoruz. İkili mutabakatlar üzerinden net olarak bakarsak, AB’yi de gerisine alıyor. Burada kullanışlı bir Yunanistan var. Amerika ve Fransa Yunanistan’ı kullanıyor ve Yunanistan bunu kendi istiyor.”
‘ABD’nin Rusya’nın mümkün bir nüfuzundan ve Çin’in nüfuzundan çekinmek suretiyle Yunanistan üzerinde teşebbüsleri var’
Washington Büyükelçisi Murat Mercan‘ın Defense One’daki makalesinde ABD’yle işbirliği daveti yaparken Türkiye’nin ‘yetenekli, istekli ve güvenlik müttefikliğinin’ altını çizmesini ise “Türkiye’nin egemenliği ve bağımsızlığı ve kendi dinamikleri açısından baktığımızda biz rastgele bir ülkenin koçbaşı olacak durumda değiliz. Bu tahlile katılmam” diye kıymetlendiren Atabay, ABD’nin Yunanistan’ı kendine üs yapması ve bu ülkenin yeni doktrini ile örtüşen pozisyonuna dikkat çekti:
“Burada Yunanistan sorununda ABD, Rusya’nın muhtemel bir nüfuzundan beraberinde Çin’in nüfuzundan çekinmek suretiyle Yunanistan üzerinde teşebbüsleri var. Askeri tatbikatları, Dedeağaç’taki faaliyetleri… Bu muahedede en kritik nokta bir, oradaki askeri üslerini genişletiyor, yani sınırsız. İstediği askeri üsse fazlaca rahatlıkla erişim sağlayabiliyor. Bir de Amerika’nın yeni doktrini var. Yunanistan özeliyle örtüşüyor. Daimi konuşlanma yerine bundan daha sonra ABD, süreksiz konuşlanmayı daha önceleyecek. Sabit üsler yerine bulunacağı ülkelerin altyapılarını da hem o ülkeye yaptıracak hem kendi oradan istifade edecek. beraberinde oradaki üsleri de ortak kullanıma açmak istiyor. Yunanistan’ın uyguladığı doktrinde bu daha az maliyetli tıpkı vakitte konuşlanması için elastiki bir fırsat sunuyor. Amerika’nın bu Yunanistan’da uygulamaya çalıştığı yerleşme ve mutabakatın içeriğinde bu doktrin yatıyor.”
‘Saldırı altında dayanışma aslına bakarsanız NATO’de varken…’
Atabay, ABD-Yunanistan mutabakatında taraflardan birinin hücuma uğraması halinde ötekinin askeri yardımının öngörüldüğünü söylerken, bunun aslına bakarsanız NATO müttefikliğinin gereği olduğunu anımsattı. Atabay, ABD’nin Akdeniz’in ötesinde Rusya’nın Karadeniz’deki aktifliğine yönelik Yunanistan alanının kullanması ve Dedeağaç üzerinden Balkanlar’daki aktifliğini kuzeye yaymayı hedeflediğine vurgu yaptı. Atabay, işin ekonomik istikametinde de LNG istasyonu tesisi bulunduğunu anımsattı:
“Mutabakatta şunu diyor, ‘Taraflardan birinin hücuma uğraması halinde öbür ülkelerin askeri yardımda bulunması’. Bu NATO içerisinde aslına bakarsanız var. Fakat NATO içerisinde bir çatırdama yaratarak, NATO’dan ayıklanmış bir ülke çıkıp iki ülkenin bir daha NATO üyesi olan bir ülkeye karşı egemenlikleri karşılıklı muhafaza taahhüdünde bulunuyor. Burada bir strateji var. Akdeniz ve ötesinde güvenliğe katkı sağlıyor bu mutabakat diyor. Demek ki ABD, bir Rusya’nın Karadeniz’deki aktifliğine yönelik Yunanistan alanının kullanılması ve Balkanlar’daki aktifliğinin daha kuzeye gerçek bir ulaştırma, erişim güzergahı olarak görüyor, bilhassa Dedeağaç bölgesinden. Bir de bununla birlikte ekonomik tarafı de var. Dedeağaç’ta 6 milyar dolar civarında LNG istasyonu da oluşturuyorlar. İki, Çin’e yanlışsız Asya Pasifik bölgesine uzanmak ismine Yunanistan’ı kullanışlı ülke, ileri karakol olarak buranın üzerinden Yunanistan bir köprü görevi görüyor.”
‘Yunanistan’a adeta Türkiye’yi sabitleyici bir rol biçilmiş durumda’
Atabay başka yandan Yunanistan, Ege ve Akdeniz üzerinden Körfez’e uzanan bir güzergaha dikkat çekti. ABD’nin kullandığı bu hatta Fransa’ya da yol açıldığını söyleyen Atabay, Paris’in Ortadoğu rolüne eklemlenmesinin de Yunanistan üzerinden tasarlandığı görüşünde. Fransa ve ABD’nin Yunanistan’ı kullanırken Türkiye’yi sıkıştırmak istedikleri görüşünü lisana getiren Atabay, Ankara’nın Suriye’ye yönelik gücünün bir kısmını Yunanistan, Ege ve Akdeniz’e yönlendirmesi için Atina’ya adeta ‘sabitleyici bir rol biçildiği değerlendirmesinde bulundu:
“Yunanistan, Ege ve Akdeniz üzerinden Körfez ülkelerine hakikat ulaşan bir pattern var. Bu güzergahı hem Fransa kullanmak istiyor hem Amerika kullanıyor. Fransa’nın AUKUS’la Asya Pasifik’ten tasfiyesinden daha sonra Fransa’ya da yeni bir rol biçildi. Hem Amerika ile hem Fransa ile imzaladığı için her ikisi eş vakitli, bir bütün zira. Fransa’da bu alandan tasfiye edildikten daha sonra bir rol biçildi. Bu rol Ortadoğu rolü. Bu Ortadoğu rolüne eklemlenmesi de Yunanistan üzerinden olacak. Onun için Yunanistan ile muahedeleri bu taraftadır. AUKUS’tan tasfiye olan Fransa’ya Amerika’ya bir parmak bal biçiminde sunulan stratejik bir güzergahtan bahsediyorum. Fransa beraberinde Yunanistan ile mutabakat yaparken Akdeniz’deki aktifliğini yitirme tasası var. Yani Türkiye’nin donanmasının Doğu Akdeniz’deki etkinliğinden çekinen, hareketinden rahatsız olan bir Fransa var. Fransa global bir aktör olmak istiyor. aslına bakarsanız Amerika’dan daha sonra ikinci büyük donanması, okyanuslarda kullanabilme kabiliyeti var. Bunun çıkış yolunu Akdeniz olarak görür. Akdeniz’deki bu çatışmanın art planında bu var. ötürüsıyla burada hem Fransa hem ABD’nin yeni dünya sistemine yanlışsız çizdikleri stratejide Yunanistan’ı kullanıyorlar. ABD, Türkiye’yi de burada sıkıştırmak istiyor. Bilhassa Ege ve Akdeniz’e beraberinde Yunanistan’ı angaje etmek için bağlamak isteyen bir Amerika fotoğrafı var. Bu, Suriye ekseniyle ilgili. Oradaki bir PKK-YPG devletçiğinin oluşmasına ayıracağımız gücün bir kısmını Yunanistan, Ege ve Akdeniz’e yönlendirmememizi istiyor. Yunanistan’a adeta Türkiye’yi sabitleyici bir rol biçilmiş durumda. Burada Amerika hem Türkiye’yi bu manada sıkıştırmak tıpkı vakitte Yunanistan üzerinden Rusya’nın nüfuzunu engellemek. hem de Çin, Yunanistan’la 2016 yılında muahedeler imzalamışlardı. Üniversitelerde muahedeler oldu. Hatırladığım kadarıyla Yunanistan’la 9 milyar dolar civarında bir altyapı mutabakatı oldu. hem de Çin’in de buradaki aktifliğine karşı yerleşiyor. Dedeağaç da vardı bu kapsamda. Ve buraya giriyor ve yerleşiyor.”
‘ABD Türkiye ile müttefikliğini kaybetmiş durumda, Rusya ile olan bağlardan son derece rahatsızlar’
Atabay’a nazaran ABD, Türkiye ile olan müttefikliğini kaybetmiş durumda, S-400 problemi olayın kıymetli bir mazeretini oluşturuyor. Atabay, Fransa üzerinde de AB ordusu özerkliği teşebbüslerine dikkat çekti:
“Amerika, Türkiye ile olan müttefikliğini kaybetmiş durumda. Rusya ile olan bağlarımızdan son derece rahatsızlar. S-400 sorunu olayın kıymetli bir mazeretini oluşturuyor. ötürüsıyla burada Türkiye’yi bu manada sıkıştırmak istiyorlar. Fransa’nın üzerinden AB hudutları, bir güvenlik sınırı hududu çizilmeye çalışılıyor. Fransa’da da bir AB ordusu sevdası var. PESCO denilen AB’nin ordusu oluşumu için bir altyapı tesis ediyor. Fransa bunun başını çekiyor. NATO’nun beyin vefatından bahsediyor ve Yunanistan’ı da yanına alıyor. Yunanistan Başbakanı Miçotakis’in açıklamasında aslında bu var. Biz artık Fransa’yla AB’nin özerkliği yolunda ilerliyoruz diyor. Bir yerde de AB ordusunun AB’nin güvenliğini de sağlayacak bir motor rolünü üstlendiğinden bahsediyor.”
‘Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de elini çabuk tutarak hareket etmesi menfaatine olacaktır’
Atabay, Ankara’nın Mısır konusunda fazlaca geç kaldığı görüşünde. Mısır’ın kıymetinin gözardı edildiğini söyleyen Atabay, Yunanistan’ın ABD ve Fransa’dan daha sonra Mısır’la da gibisi bir mutabakat yapabileceğini belirtti. “Strateji boşluk yaratırsanız kurt kapanı gibidir” diyen Atabay, Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de elini çabuk tutarak ataklar yapması gerektiğinin altını çizdi:
“Mısır sorununda geç kaldık. Biraz sürüncemede kaldı. Mısır’ın hem Arap dünyasında hem Doğu Akdeniz’de değerli bir ülke olduğunu göz gerisi ettik. İsrail de birebir biçimde. Bir elektrik çizgisi mutabakatı da imzaladılar. Bu Avrupa’ya güç çizgisi birebir biçimde Doğu Akdeniz boru çizgisi fizibilite çalışmaları devam ediyor. Avrupa’ya 12 milyar metreküp nakletmeyi planlıyorlar. Bu da Rusya’nın boru sınırını azaltmak ismine bir boru çizgisi. Bilk öncelikli olarak Mısır’ı görüyorum. Yunanistan, Amerika ve Fransa ile yaptığı muahedenin bir benzerini Mısır ile yapabilir. Zira ilgileri geliştiriyorlar. İşte Türkiye’nin burada ön alıcı rolleri hızla ilerletmesi, görüşmeleri, temasları hızlandırması muhtaçlığı var. Mısır ile bağlar başlamıştı lakin bunu hızlandırmamız gerekiyor. Bu denklemi Türkiye’nin kendi lehine çevirecek biçimde hareket üsluplarını hızla geliştirmesi lazım. İngiltere ile de bir mutabakat imzalayacağına dair tespitler var. Bu tamamlayıcı bir muahede olacak. Benim okumalarım o tarafta. Mısır ile de bu biçimde bir mutabakata girerse doğal ki bu Türkiye’nin karşısındaki Batı ve Arap eksenli cepheden bahsetmiştik, stratejik bir boşluk yaratırsanız kurt kapanı üzeredir, çabucak boşluğu doldururlar. Türkiye’nin buna fırsat vermeyecek ataklarını bilhassa Doğu Akdeniz’de elini çabuk tutacak biçimde yapması menfaatine olacaktır. Bölgede jeopolitik bir bulanıklık var, bu bulanıklıkta el yordamıyla hareket etmek son derece sıkıntı. Önemli öngörüleri hızla tamamlamamız ve Türkiye’nin dış siyasetini bu manada çerçevelemesi gerekir diye düşünüyorum.”