SessizDüşünür
Active member
Radyo Sputnik’te yayınlanan İsmet Özçelik’le Ankara Farkı programına konuk olarak katılan Maltepe Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Memleketler arası İlgiler Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Hasan Ünal, Suriye ile olağanlaşma sürecini ve bu sürecin Doğu Akdeniz’e yansımalarını kıymetlendirdi.
‘Suriye’nin talepleri ciddiye alınmalı’
Normalleşme süreci sırasında Suriye tarafının taleplerinin ciddiye alınmasının iki tarafın da yararlı çıkması bakımından değerli olduğu istikametinde görüş belirten Ünal, şunları kaydetti:
“Sadece Amerika değil, bütün Batılı istihbarat örgütlerinin hareketsiz kalacağını, hiç bir şey yapmadan süreci izleyeceğini düşünmek optimistlik olur. O yüzden bizim burada yapmamız gereken şey süreci hızlandırmak ve yürekli adımlar atmak olmalı. Bizim Türkiye olarak üzerinde duracağımız husus nedir? Bunlardan birisi sığınmacıların geri gönderilmesidir. Bunların varlığı hayli önemli tartışmalara ve problemlere yol açmış durumda. ötürüsıyla bu hususun bir sonuca kavuşturulması fazlaca değerli. İkincisi; İstiklal Caddesindeki PKK/PYD bombalı saldırısından bu yana Suriye’ye harekat yapmayı konuşuyoruz. Bunları niçin düşünüyoruz? Burada Amerika’nın muhafaza, kollamasında bir PKK/PYD devletçiği kurulmaya çalışılıyor. Şahsen o bölgede nazaranv yapan Amerikan kuvvetlerinin şemsiyesi altında bu biçimde bir şey yapılıyor. Demek ki bizim en kıymetli konularımızdan bir tanesi PKK/PYD devletçiğinin ortadan kaldırılması. bu biçimde bir alt yapının orada oluşmasına mani olmak. Bu iki mevzuyu ele alan bir mutabakat metni Türkiye açısından hayli değerli. Kazan-kazan tekniğiyle bir müzakere yürütmek için Suriye tarafının taleplerini ciddiye almamız lazım.”
‘Suriye ile uzlaşmanın Doğu Akdeniz’e olumlu yansımaları olur’
Suriye ile uzlaşmanın hem Türkiye ve Rusya münasebetlerine tıpkı vakitte Doğu Akdeniz’e olumlu yansımaları olacağını lisana getiren Ünal, şunları söylemiş oldu:
“Türkiye ve Rusya alakalarına fazlaca olumlu yansır. Zira Türkiye ile Suriye içindeki bu biçimde bir uzlaşma süratli bir biçimde Rusya’nın alanda elde ettiği askeri muvaffakiyetlerini Suriye’de bir barış muahedesiyle taçlandırmasına gdolayır. Bu da Rusya açısından epey büyük bir muvaffakiyet olarak kayda geçer ve benim iddiam esasen Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ni tanıma konusunda epey bir aralık kat etmiş, en azından zihniyet olarak epey bir uzaklık kat etmiş Rusya tarafı daha bizim istediğimiz noktaya gelir orada. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ni Rusya’nın tanımasına bence ramak kalmış durumda şu anda. Zira Rusya ile Yunanistan ve Kıbrıs Rumları içindeki ilgiler fevkalâde düşmanca hale geldi. Türkiye ile Rusya içindeki münasebetlerde yeni aralar elde edilir. Doğu Akdeniz’de Türkiye’nin artan bir profili var şu anda. Biz yalnızca Mısır ile yakınlaştığımız için, İsrail ile ilgilerimizi olağanlaştırdığımız için Yunanistan ve Kıbrıs Rum Kesimi’nin bu bölgedeki bütün planlarını akamete uğratmış durumdayız. Suriye ile anlaştığımız sürece de Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ni tanıması adımı atabilir. Suriye ile aramızdaki bu biçimde bir uzlaşmanın Doğu Akdeniz’e de yansımaları olur.”
‘Suriye’nin tasaları giderilmeli’
Türkiye’nin Suriye topraklarında kalıcı olmadığını Suriye’nin görmesi gerektiği tarafında açıklamalar yapan Ünal, bu husus ile ilgili tekliflerini şöyleki sıraladı:
“Suriye tarafının benim gorebildiğim en kıymetli kaygıları; siz Suriye topraklarına giriyorsunuz. Buradaki PKK/PYD kümelerine, teröristlere karşı operasyon yapıyorsunuz. Bu toprakları PKK/PYD kümelerinden arındırıyorsunuz. Ama daha sonra o topraklara girip orada hastane, postane yapıyorsunuz, fakülte açıyorsunuz, kaymakam tayin ediyorsunuz. Bunları yan yana getirdiğinizde Suriye tarafının bu konularda telaşlı olması için epey niçini var. Bu kaygıyı nasıl gidereceğiz? Örneğin şu yapılabilir; bir mutabakat metni oluşturulur ve Soçi’de şayet bir üçlü görüşme olursa orada iki başkan imza atar, Putin de gözlemci üzere süreci takip eden devletin önderi olarak bulunur. Türkiye bu mutabakat metninde kendi denetimindeki bütün topraklarda Suriye’nin tesirli egemenliğinin sağlanmasına yardımcı olacağına dair kelam verir. Türkiye karşı tarafa diyebilir ki; ‘Hemen bu mutabakat metinlerini imzaladıktan daha sonra bizim güvenlik kuvvetlerimizin denetiminde olan bölgelere siz Suriye devleti olarak tayinler yapın. Buraya kaymakam tayin edin. Buranın eğitim sistemine öğretmenler tayin edin. Buranın eğitimini Suriye eğitim sistemine entegre edin. Hatta buraya askeri irtibat üniteleri gönderin ki bizim güvenlik kuvvetleri ile irtibatta olsunlar’ Yani Suriye devleti şunu görsün; biz bu topraklarda kalıcı değiliz. Buna başlanıldığında Suriye tarafındaki tasaların kıymetli bir kısmı ortadan kalkar.”
‘Amerikan projesinden etkilenecek devletler bir arada hareket etmeli’
Türkiye, Rusya, Suriye, Irak ve İran’ın bir ortaya geldiği takdirde Amerika’nın bölgede yürütmeye çalıştığı projenin akamete uğrayacağını bildiren Ünal, “Burada 4 ülkenin toprak bütünlüğünü tehdit eden bir Amerikan projesi var. Bu Amerikan projesinden etkilenecek olan devletlerin bir arada hareket etmesi lazım. ötürüsıyla Türkiye ile Suriye içindeki Adana Mutabakatı çerçevesinde bu ismi konulmamış ittifak ilgisi bu biçimde bir projenin de sonunu getirir. Amerika’nın Afganistan havaalanındaki manzaralarına misal bir biçimde buradaki müttefikim dediği kümeleri satışa getirerek çekip gitmesi sürecini hızlandırır. Rusya, Türkiye, Suriye, Irak, İran bir ortaya gelirse Amerika’nın projesi akamete uğramış olur. Bu süreç âlâ yönetilirse Türkiye’ye hayli önemli imkan ve fırsat getireceğinden hiç kuşku yok” şeklinde konuştu.
‘Suriye’nin talepleri ciddiye alınmalı’
Normalleşme süreci sırasında Suriye tarafının taleplerinin ciddiye alınmasının iki tarafın da yararlı çıkması bakımından değerli olduğu istikametinde görüş belirten Ünal, şunları kaydetti:
“Sadece Amerika değil, bütün Batılı istihbarat örgütlerinin hareketsiz kalacağını, hiç bir şey yapmadan süreci izleyeceğini düşünmek optimistlik olur. O yüzden bizim burada yapmamız gereken şey süreci hızlandırmak ve yürekli adımlar atmak olmalı. Bizim Türkiye olarak üzerinde duracağımız husus nedir? Bunlardan birisi sığınmacıların geri gönderilmesidir. Bunların varlığı hayli önemli tartışmalara ve problemlere yol açmış durumda. ötürüsıyla bu hususun bir sonuca kavuşturulması fazlaca değerli. İkincisi; İstiklal Caddesindeki PKK/PYD bombalı saldırısından bu yana Suriye’ye harekat yapmayı konuşuyoruz. Bunları niçin düşünüyoruz? Burada Amerika’nın muhafaza, kollamasında bir PKK/PYD devletçiği kurulmaya çalışılıyor. Şahsen o bölgede nazaranv yapan Amerikan kuvvetlerinin şemsiyesi altında bu biçimde bir şey yapılıyor. Demek ki bizim en kıymetli konularımızdan bir tanesi PKK/PYD devletçiğinin ortadan kaldırılması. bu biçimde bir alt yapının orada oluşmasına mani olmak. Bu iki mevzuyu ele alan bir mutabakat metni Türkiye açısından hayli değerli. Kazan-kazan tekniğiyle bir müzakere yürütmek için Suriye tarafının taleplerini ciddiye almamız lazım.”
‘Suriye ile uzlaşmanın Doğu Akdeniz’e olumlu yansımaları olur’
Suriye ile uzlaşmanın hem Türkiye ve Rusya münasebetlerine tıpkı vakitte Doğu Akdeniz’e olumlu yansımaları olacağını lisana getiren Ünal, şunları söylemiş oldu:
“Türkiye ve Rusya alakalarına fazlaca olumlu yansır. Zira Türkiye ile Suriye içindeki bu biçimde bir uzlaşma süratli bir biçimde Rusya’nın alanda elde ettiği askeri muvaffakiyetlerini Suriye’de bir barış muahedesiyle taçlandırmasına gdolayır. Bu da Rusya açısından epey büyük bir muvaffakiyet olarak kayda geçer ve benim iddiam esasen Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ni tanıma konusunda epey bir aralık kat etmiş, en azından zihniyet olarak epey bir uzaklık kat etmiş Rusya tarafı daha bizim istediğimiz noktaya gelir orada. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ni Rusya’nın tanımasına bence ramak kalmış durumda şu anda. Zira Rusya ile Yunanistan ve Kıbrıs Rumları içindeki ilgiler fevkalâde düşmanca hale geldi. Türkiye ile Rusya içindeki münasebetlerde yeni aralar elde edilir. Doğu Akdeniz’de Türkiye’nin artan bir profili var şu anda. Biz yalnızca Mısır ile yakınlaştığımız için, İsrail ile ilgilerimizi olağanlaştırdığımız için Yunanistan ve Kıbrıs Rum Kesimi’nin bu bölgedeki bütün planlarını akamete uğratmış durumdayız. Suriye ile anlaştığımız sürece de Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ni tanıması adımı atabilir. Suriye ile aramızdaki bu biçimde bir uzlaşmanın Doğu Akdeniz’e de yansımaları olur.”
‘Suriye’nin tasaları giderilmeli’
Türkiye’nin Suriye topraklarında kalıcı olmadığını Suriye’nin görmesi gerektiği tarafında açıklamalar yapan Ünal, bu husus ile ilgili tekliflerini şöyleki sıraladı:
“Suriye tarafının benim gorebildiğim en kıymetli kaygıları; siz Suriye topraklarına giriyorsunuz. Buradaki PKK/PYD kümelerine, teröristlere karşı operasyon yapıyorsunuz. Bu toprakları PKK/PYD kümelerinden arındırıyorsunuz. Ama daha sonra o topraklara girip orada hastane, postane yapıyorsunuz, fakülte açıyorsunuz, kaymakam tayin ediyorsunuz. Bunları yan yana getirdiğinizde Suriye tarafının bu konularda telaşlı olması için epey niçini var. Bu kaygıyı nasıl gidereceğiz? Örneğin şu yapılabilir; bir mutabakat metni oluşturulur ve Soçi’de şayet bir üçlü görüşme olursa orada iki başkan imza atar, Putin de gözlemci üzere süreci takip eden devletin önderi olarak bulunur. Türkiye bu mutabakat metninde kendi denetimindeki bütün topraklarda Suriye’nin tesirli egemenliğinin sağlanmasına yardımcı olacağına dair kelam verir. Türkiye karşı tarafa diyebilir ki; ‘Hemen bu mutabakat metinlerini imzaladıktan daha sonra bizim güvenlik kuvvetlerimizin denetiminde olan bölgelere siz Suriye devleti olarak tayinler yapın. Buraya kaymakam tayin edin. Buranın eğitim sistemine öğretmenler tayin edin. Buranın eğitimini Suriye eğitim sistemine entegre edin. Hatta buraya askeri irtibat üniteleri gönderin ki bizim güvenlik kuvvetleri ile irtibatta olsunlar’ Yani Suriye devleti şunu görsün; biz bu topraklarda kalıcı değiliz. Buna başlanıldığında Suriye tarafındaki tasaların kıymetli bir kısmı ortadan kalkar.”
‘Amerikan projesinden etkilenecek devletler bir arada hareket etmeli’
Türkiye, Rusya, Suriye, Irak ve İran’ın bir ortaya geldiği takdirde Amerika’nın bölgede yürütmeye çalıştığı projenin akamete uğrayacağını bildiren Ünal, “Burada 4 ülkenin toprak bütünlüğünü tehdit eden bir Amerikan projesi var. Bu Amerikan projesinden etkilenecek olan devletlerin bir arada hareket etmesi lazım. ötürüsıyla Türkiye ile Suriye içindeki Adana Mutabakatı çerçevesinde bu ismi konulmamış ittifak ilgisi bu biçimde bir projenin de sonunu getirir. Amerika’nın Afganistan havaalanındaki manzaralarına misal bir biçimde buradaki müttefikim dediği kümeleri satışa getirerek çekip gitmesi sürecini hızlandırır. Rusya, Türkiye, Suriye, Irak, İran bir ortaya gelirse Amerika’nın projesi akamete uğramış olur. Bu süreç âlâ yönetilirse Türkiye’ye hayli önemli imkan ve fırsat getireceğinden hiç kuşku yok” şeklinde konuştu.