Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) aslında her insanın “benim de dikkatim bozuk”, ya da “ben de hiperaktifim, yerimde duramam, tezcanlıyım.” diye az biraz kendilerinde olduğunu düşündükleri, bir durum üzere sanılsa da aslında epeyce daha farklıdır.

Özellikle yetişkinlik periyodunda aslında “kendini yönetme zorluğu” olarak fazlaca kabaca tanımlayabiliriz. Zira aslında DEHB “düz duvara tırmanan çocuk” ya da “akıllı lakin istemediği için çalışmıyor, yapmıyor” ya da “10 kez seslensek de telefonun bilgisayarın başından kalkmıyor” tanımlamalarından epey daha geniş sorun alanlarına sahip. Bu niçinle de yetişkinlik devrinde öbür rahatsızlıklara misal görünümünden dolayı hakikat teşhis konması epey daha zordur.

Özellikle yetişkinlik periyodunda, akran bağlantılarında çok hassasiyet, hisleri en yüksekte ve en tabanda yaşama ve bu yüzden kendi duygusal istikrarını gün ortasında bile sağlamada zorlanma, vakit idaresinde zorluk; mesela ekseriyetle geç kalma ya da beklemeye tahammülsüzlük, öfke kararı ortaya çıkabilen davranışların denetiminde zorluk, duygusal dengelemenin yetersizliğinden kaynaklı dürtüsel yatıştırıcı davranışlar (mesela; duygusal yeme, alışveriş ya da alkol-madde kullanmasına yönelme vs), bireyler ortası münasebetlerde devamlılığı sağlamada zorlanma, tenkide tahammülsüzlük, bir işe başlayamama ya da işi vaktinde bitirememe, ya da erteleme üzere aslında gündelik hayatın neredeyse her alanını etkileyen meseleler yaşanabiliyor.

Tabii ki bu ve buna benzeri her durum DEHB tanısı olduğunu psikiyatrideki her sendrom teşhis üzere göstermiyor.

Tanı konması bilhassa yetişkin bireylerde klinik yani psikiyatrist değerlendirmesi ile olup ömür hikayesi, kök ailenin hikayesi ki; DEHB’nin genetik geçişli bir durum olduğu bilindiği için bu kıymetlendirme hayli değerlidir. Psikometrik testler teşhis koydurucu değil, tanıyı destekleyicidir.

Bütün bu senaryoların sonunda, bilhassa yetişkinde DEHB Tasa Bozukluğu ya da Depresyon ile fazlaca karışabilen bir durumdur. Bu niçinle doğal ki ayırıcı teşhis fazlaca kıymetlidir. Kendinizle ilgili misal bir sorun yaşadığınızı düşünüyorsanız bir psikiyatriste lütfen danışınız.

Sağlıkla sağlıklı günlere,

Dr. Hikaye ÖNAL
 
Üst